David Ionut/bigstockphoto.com
Szkocja jest częścią Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Od 1998 r. ma własny parlament i rząd, a ostatnio (zwłaszcza po Brexicie) nasilają się tam dążenia w kierunku oddzielenia się od Wielkiej Brytanii. Mimo niezbyt przyjaznego klimatu i kapryśnej pogody, Szkocja jest krajem bardzo ciekawym i wartym odwiedzenia.
Klimat
Szkocja słynie z bardzo niestabilnej pogody. Sami Szkoci żartują, że pogoda zmienia się po kilka razy dziennie, z gorszej na jeszcze gorszą – ale z drugiej strony, że jeśli nie podoba nam się pogoda, wystarczy minutę zaczekać. Dlatego jeśli wybieramy się na wycieczkę dłuższą niż 2-3 godziny, warto wziąć ze sobą ubranie na zmianę albo ubrać się warstwowo, gdyż trzeba być przygotowanym zarówno na nagłe ochłodzenie, jak i ocieplenie.
Zróżnicowanie temperatur w ciągu roku nie jest duże – zarówno mrozy, jak i upały są rzadkością. Najbardziej słonecznie jest wiosną i wczesną jesienią – i wtedy najlepiej się wybrać do Szkocji. Występują też duże różnice pogody między częścią dolinną a górami – np. gdy w miastach jest już wiosna, w górach nadal trwa głęboka zima.
Kuchnia
Z pewnością najbardziej znanym szkockim alkoholem jest whisky – choć jest kwestią sporną, czy sam wynalazek wywodzi się ze Szkocji, czy z Irlandii. Tradycja pędzenia tego napoju sięga XV wieku; obecnie produkuje się ponad 2 tysiące jego odmian i jest on głównym produktem eksportowym Szkocji.
Jeśli chodzi o jedzenie, daniem charakterystycznym, a zarazem dość specyficznym (można powiedzieć, że to szkocka wersja kaszanki) jest haggis – owczy żołądek napełniony farszem składającym się z owczych podrobów, cebuli i przypraw. Bardzo często i przez cały dzień jada się w Szkocji ryby i owoce morza – już na śniadanie można dostać np. jajecznicę z łososiem czy grillowanego śledzia. Słynna brytyjska potrawa fish and chips – ryba w panierce z frytkami – jest tu najpopularniejsza w wariancie przyrządzonym z łupacza (haddock). Na lunch Szkoci chętnie jadają pieczone ziemniaki z rozmaitymi nadzieniami – jacket potatoes.
Ze słodkości chyba najbardziej znany jest shortbread – maślane pieczywo chrupkie, ale warto też spróbować sticky toffee pudding (ciasto daktylowe z sosem toffi). Odważni turyści mogą się też pokusić o spróbowanie batoników Mars smażonych w panierce, lecz zdecydowanie nie jest to danie dietetyczne.
Kultura
Wiele osób wśród pierwszych skojarzeń ze Szkocją wymieni kilt. Ten charakterystyczny męski strój jest znany już od czasów podbojów rzymskich. Wzór na kiltach to tartan – nazwa pochodzi od francuskiego słowa oznaczającego tkaninę w kratę. Niegdyś każdy klan miał własny wzór kraty – obecnie istnieje ok. 2,5 tysięcy wzorów tartanów. Do tej pory kilt jest niezbędnym elementem odświętnego stroju Szkotów, choć dziś nieraz występuje w zestawieniu ze współczesną marynarką i krawatem.
Innym istotnym elementem szkockiej kultury są dudy (a nie, jak się czasem błędnie podaje, kobza). Jest to narodowy instrument szkocki, którego przenikliwy dźwięk nadaje specyficzne brzmienie tradycyjnej muzyce szkockiej.
Transport
Transport lotniczy między Szkocją a Polska jest dość dobrze rozwinięty – mamy do dyspozycji wiele połączeń, w tym niedrogich (Ryanair, Easyjet, Wizzair). Po Szkocji można wygodnie podróżować pociągiem albo wypożyczonym samochodem. W Szkocji obowiązuje ruch lewostronny.
Co warto zobaczyć
Szkocja słynie z pięknych krajobrazów. Jej teren jest bardzo zróżnicowany – zobaczymy tam góry i niziny, rzeki, a także liczne jeziora, zwane loch. Tym najbardziej znanym jest oczywiście Loch Ness, w którym podobno widziano słynnego potwora. Znaczna część Szkocji położona jest na wyspach, z których zamieszkanych jest tylko 130. Warto zwłaszcza zobaczyć wyspy Skye i Arran.
Jeśli chodzi o miasta i zabytki, najbardziej typowa dla szkockiej architektury jest zabudowa Edynburga – Stare Miasto, pałac Holyrood, Greyfriars Kirk, Canongate Kirk czy słynny zamek. Edynburg jest stolicą kraju, ale największym miastem jest Glasgow. W obu miastach można zwiedzić liczne galerie i muzea, a także wziąć udział w wydarzeniach kulturalnych. W Edynburgu co roku latem odbywa się festiwal kultury (największy na świecie). Z kolei na wiosnę organizowany jest festiwal Ceilidh, na którym odbywają się koncerty muzyki folkowej i występy taneczne.
Ciekawostki
Ze Szkocji pochodzi wiele znanych osób – np. Alexander Graham Bell, wynalazca telefonu; John Logie Baird, który stworzył odbiornik telewizyjny; Alexander Fleming – odkrywca penicyliny; Arthur Conan Doyle – pisarz, twórca opowiadań o Sherlocku Holmesie; Sean Connery – aktor.
Szkoci porozumiewają się po angielsku, ale ich wymowa może być trudna do zrozumienia. Jednak z czasem można się do niej przyzwyczaić, choć utrudnieniem jest regionalne zróżnicowanie dialektów.
Edynburg jest jedyną stolicą, na której terenie znajduje się nieczynny wulkan.
Szkocja ma dwie flagi – krzyż św. Andrzeja i Lion Rampant; ta druga może być tylko używana przez członków rodziny królewskiej.